2022-05-18-untitled-00050-CR2_DxO_DeepPRIME

Om skulen

Søknad om oppstart er no til handsaming hjå Utdanningsdirektoratet og me håpar på oppstart hausten 2026.

Utgreiing om grunnlaget for å starte

Vindafjord Montessoriskule AS

Ei gruppe foreldre i Vindafjord ynskjer å starte ein friskule for borna i kommunen. Me oppfattar at Vindafjord kommune ynskjer å vere ein kommune som er utvikling, med mål om å trekkje til seg nye innbyggjarar og styrke dei ni bygdene kommunen består av. Me ynskjer å vere med på å sikre eit variert opplæringstilbod ved å starte denne friskulen. Stiftarane ynskjer å framheve at det er behov for eit pedagogisk mangfald i kommunen, samstundes som me trur at ein friskule på Bjoa kan bidra med tilflytting og god påverknad på andre samfunnsnyttige område.

Kva lokale skulen skal driftast i er ikkje avgjort, og me jobbar med fleire gode, konkrete alternativ.

Kva seier lova?

Å kunne velje ein alternativ skule for borna sine, er ein menneskerett! Det har Noreg slått fast, og har forplikta seg på gjennom fleire internasjonale konvensjonar:

Konvensjonspartene forplikter seg til å respektere foreldres og, når det er aktuelt, verges frihet til å velge andre skoler for sine barn enn dem som er opprettet av offentlige myndigheter, forutsatt at skolene oppfyller eventuelle minstekrav til undervisningen fastsatt eller godkjent av staten [...]

FN’s mennesrettskonvensjon om økonomiske, sosiale og kulturelle rettar, artikkel 13-3

Ingen skal bli nektes retten til utdanning. Funksjoner staten påtar seg i utdanning og, undervisning, skal den utøve med respekt for foreldres rett til å sikre slik utdanning og undervisning i samsvar med deres religiøse og filosofiske overbevisning.

Den europeiske menneskerettskonvensjon (EMK), første tilleggsprotokoll. Artikkel 2

I Noreg er det gjennom Lov om private skolar med rett til statstilskot (privatskolelova), gitt rom for å etablere friskular som alternativ til den offentlege skulen. Skular som driv undervisninga etter prinsippa til Montessoripedagogikken, vert her gjeve godkjenning fordi det er ei anerkjent pedagogisk retning.

Kva er ein Montessoriskule?

Montessoripedagogikken er altså ein internasjonalt anerkjent undervisningsmetode som set eleven i sentrum. Metoden vart utvikla av Maria Montessori. Den fremjar sjølvstende, meistring og læringsglede:

Tilpassa ulike læringsbehov: Ikkje alle born trivst i dei tradisjonelle skulemodellane. Montessoriskular gir ei annleis tilnærming med sjølvstyrt læring, praktiske oppgåver og individuell utvikling.

Få-delt skule: Montessori-tankegangen legg opp til grupper på tvers av årstrinna, der 1.-4. klasse går i lag, 5.-7. klasse ilag og ungdomstrinnet ilag.

Fleksibilitet for elevar med ulike utfordringar: Montessoriskular passar godt for born som treng praktisk læring, større fleksibilitet eller tilpassa undervisning. Montessori-metoden kan med få grep tilpassast born med lærevanskar eller ekstraordinære evner, slik at alle får ein skulekvardag som fremmar deira potensial.

Inkluderande for fleirspråklege born: Montessoripedagogikken er kjend for å vere kulturelt og språkleg inkluderande.

Læraren si rolle: Læraren fungerer som ein tilretteleggjar, rettleiar og observatør, i staden for ein tradisjonell instruktør. Skulen må ha ein pedagogisk personale som er godkjende for undervisning etter Montessori-prinsippa.

Sensoriske material: Montessoripedagogikken brukar spesialutvikla material som stimulerer sansane og fremjar praktisk læring.

Anerkjend læreplan: Montessori Norge har utvikla læreplanen, som er bygd på LK20 og godkjent av Utdanningsdirektoratet. Elevane har same nasjonale prøvar og eksamen som i offentleg skule. Det gjer det mogleg å byte mellom den offentlege grunnskulen og ein skule med Montessori-pedagogikk.

Korleis kan ein Montessoriskule styrkje Vindafjord?

Pedagogisk mangfald og kvalitet

Vindafjord kommune har i dag ingen skular som er eit alternativ til den offentlege grunnskulen. Me meiner difor at skulen vil vere eit verdifullt pedagogisk supplement til det skuletilbodet som kommunen allereie har.

Ved å leggje til rette for ein friskule kan Vindafjord posisjonere seg som ein kommune som prioriterer pedagogisk kvalitet og mangfald. Den offentlege grunnskulen i Vindafjord er god, men me ynskjer å gi foreldre fleire valmoglegheiter og gjere det mogleg å velje eit pedagogisk tilbod som passar deira barn.

Auka attraktivitet og tilflytting

Vindafjord er ein variert og mangfaldig kommune, og dette mangfaldet er ein verdifull ressurs. For å skape attraktive, trygge og inkluderande lokalsamfunn, må kommunen byggje vidare på særtrekka til både tettstadane og dei meir spreidd bygde områda. Målet er å gjere det godt å bu, leve og jobbe her.

I kommuneplanen står det at Vindafjord har fleire arbeidsplassar enn innbyggjarar, noko som fører til netto innpendling til kommunen. Dette gjev eit stort potensiale til å få fleire til å busette seg i kommunen, dersom det opplevast attraktivt å bu i den. Kommunen har difor ei viktig rolle i å utvikle lokalsamfunn, både gjennom næringsutvikling, bustadområde, kulturtilbod og kommunale tenester.

Å etablere ein Montessoriskule i Vindafjord meiner me vil visa at Vindafjord er ein framtidsretta kommune. Tilbodet vil vere med på å gjere kommunen meir robust, med fleire tilbod og bein å stå på. Eit val om friskule gjer kommunen aktuell for potensielle tilflyttarar . Dette støttar i stor grad måla i kommuneplanen om berekraftig vekst, eit attraktivt bumiljø og eit mangfaldig skuletilbod.

Eit sentralt mål i kommuneplanen er trygge, inkluderande og lærande oppvekstmiljø. Dette er ein del av satsingsområda «Attraktive lokalsamfunn» og «Framtidsretta tenester».

Ein Montessoriskule vil støtte opp under dette målet og vere i samsvar med strategiane i kommuneplanen:

Sikre kvalitet i opplæringa gjennom ein god barnehage- og skulestruktur som styrkjer attraktive lokalsamfunn.

Gi tilpassa opplæring.

Ein Montessoriskule kan:

• Tilby eit unikt pedagogisk alternativ som gjer kommunen meir attraktiv for familiar.

• Tiltrekkje seg kompetent arbeidskraft og nye ressursar til kommunen.

• Byggje Vindafjord sitt omdømme som ein framtidsretta og inkluderande kommune, med fokus på mangfald og kvalitet i grunnskuleutdanninga.

I ei kartlegging gjort i regi av Bjoa Bygdeutviklingslag hausten 2024, såg ein ei positiv trend på Bjoa, med fleire unge som ynskjer å etablere seg i bygda. I kartlegginga vart det kartlagd at det er 30 unge som enten nett har etablert seg i bygda, eller som har konkrete planar om flytta til bygda dei komande åra.

Initiativet til friskule kom etter kommunen sitt vedtak om å leggje ned Bjoa skule frå hausten 2025. Etter at tankane om ein Montessoriskule vart løfta fram og dei føresette fekk sett seg inn i kva ein Montessoriskule er, har interessa har vore stor.

Så langt er det 31 born (pr. 1.2.25) frå 1-12 år der dei føresette har stadfesta at dei er interessert i å starte på Vindafjord Montessoriskule. Dette er i hovudsak elevar som går på Bjoa skule i dag, men òg nye tilflyttarar frå mellom anna Etne, Karmøy, Stavanger og Oslo. Informasjon om mogleg Montessoriskule er berre gitt lokalt på Bjoa, så ein reknar med at det òg vil vere noko interesse i nærliggjande bygder. Viss ein får godkjenning, vil ein ved oppstart hausten 2026 kunne ha minst 21 elevar i 1.-7. trinn, men samtalar med fleire interessentar tyder på at det kan bli enno fleire.

Kva vil me med skulen?

I vår bruk av Montessori-pedagogikken og læreplanen, ynskjer me på Vindafjord Montessoriskule å ha særskilt fokus på desse områda:

Tett på naturen
Me vil jobbe for at skulen skal nytte nærområda. Me vil at elevane skal lære om naturen, gardsdrift og berekraft, og nytte dette aktivt i undervisninga. Skulen vil prioritere bruk av natur og naturopplevingar som ein sentral del av undervisninga.

Dette samsvarar med nasjonale mål om at naturen skal vere ein meir integrert læringsarena for born og unge (Friluftsmeldinga, St.meld.18/2015-2016 og regjeringa sin handlingsplan for friluftsliv, Klima- og miljødepartementet, 2018). Målet er å skape eit sterkt band mellom borna og naturen, slik at dei får auka forståing og respekt for naturens mangfald.

Vindafjord har ei stor og aktiv landbruksnæring, og me ynskjer å lære elevane å forvalte naturressursane på ein berekraftig måte og ta vare på naturverdiane for noverande og komande generasjonar (mål i kommuneplanen).

Me planlegg at skulen skal ha skulehage der elevane dyrkar sin eigen mat, i tillegg til enkelt dyrehald som til dømes høner. Arbeid med dyr gir moglegheit til å kombinere teoretisk og praktisk arbeid, noko som er eit av dei grunnleggjande prinsippa i Montessori-pedagogikken.

Mat
Skulen ynskjer å leggje stor vekt på sunne matvanar, og fremje berekraftig dyrking av grønsaker. I tillegg ynskjer ein å bruke ein stor del kortreist mat. Gjennom samarbeid med lokale gardsbruk, fiske og matproduksjon, vil elevane få ei djupare forståing for kor til maten kjem frå. Elevane vil aktivt delta i matlaging som ein del av skuledagen, og får sjå samanhengen mellom naturen sine ressursar og ernæring.

God, tilrettelagt opplæring
Me ynskjer at tilbodet om Montessoriskule skal kunne gi elevar som kanskje fell utanfor det offentlege skulesystemet ei anna tilnærming til opplæringa. Særleg vil me peike på at det allereie er ei stor grad av individuell læring og rettleiing for alle elevane, og at den tilrettelagde tilleggsopplæringa vil bli mindre synleg i skulekvardagen.

Samarbeid med lokalt næringsliv
Skulen ynskjer å vere ein synleg del av lokalmiljøet. Me vil at elevane skal få verte kjend med nærmiljøet, både gjennom bedriftsbesøk, praktisk arbeid og gjennom prosjekt i samarbeid med næringslivet. Dette vil gi elevane eit unikt innblikk i fleire av dei teknologiske og framtidsretta verksemdene me har i Vindafjord.

Skulen vil vere ein proaktiv og kreativ partner i arbeidet med å gjere kommunen og regionen enno meir attraktiv. Me vil lytte til innspel og råd frå det offentlege og næringslivet, og aktivt utvikle undervisningstilbodet vårt. Kommunen har sjølv ein strategi i kommuneplanen om å «bruke nærmiljø og lokalsamfunn (naturen, frivillige og næringsliv) i sitt tenestetilbod». Me ventar difor at kommunen vil støtte opp om, og vurdere ein Montessoriskule som et positivt tilskot til kommunen sitt tilbod.